پاپ شدن نوحه؛ ابزار نرم تقدس زدایی از عزاداری ( تحلیل تقارن محتوای نوحه پاپ)

  پاپ شدن نوحه؛ ابزار نرم تقدس‌زدایی از عزاداری (تحلیل تقارن محتوای نوحه پاپ)     اکبر طالب‌پور، استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی *     چکیده   عوامل زیادی در پاپ شدن نوحه دخالت دارند اما دو عامل از سایر عوامل مهم‌ترند؛ اولین عامل استفاده از موسیقی پاپ غربی در اجرای نوحه یعنی تغییر ریتم نوحه از ماژور به مینور است؛ این امر به معنای استفاده از اشعار و آهنگ‌هایی با ریتم تند و ضربی در اجرای نوحه‌هاست که نوحه را هیجانی می‌نماید در حالی‌که در نوحه سنتی ایرانی ریتم نوحه ماژور بود و از اشعار و آهنگ‌هایی با ریتم کند و آرام استفاده می‌شود که نوحه را دلنشین‌تر و حزین‌تر می‌نماید. دومین عامل استفاده از اصطلاحات خاص غیر دینی با سبک محاوره‌ای به مثابه آزاد نمودن عزاداری از تقیدات مذهبی است. هر دو عامل مذکور در سال‌های اخیر با هوشمندی خاصی از طریق قدرت نرم بر عزاداران اعمال شده است و عزاداران بی‌آنکه خود بدانند در دامن فرهنگ غربی افتاده‌اند. در مقاله حاضر تأثیر موسیقی پاپ به‌عنوان یکی از نمادهای قدرت نرم غربی در میزان پاپ نمودن نوحه و تقدس‌زدایی از آن بررسی شده است. 200 کلیپ (فارسی و ترکی) که در فاصله سال‌های 1382 تا 1392 اجرا شده بودند با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای کمی بررسی گردید. این کلیپ‌ها با استفاده از روش تحلیل احتمال وقوع از جنبه تقارن در مفاهیم؛ آموزه‌های دینی، آموزه‌های اخلاقی، آموزه‌های معرفتی، عبارات عاطفی احساسی، عبارات سخیف، عبارات سلطنتی، عبارات موهوم، ریتم نوحه، عبارات مرتبط با تحریف تاریخی بررسی شده، از طریق آزمون خی‌دو تقارن مفاهیم فوق اندازه‌گیری شد. نتایج تحقیق نشان دادند؛ اولاً تقارن معنی‌داری بین مفاهیم مرتبط با نوحه عاری از تقدس در بین نمونه‌‌های آماری هر دو زبان مورد مطالعه وجود دارد که این امر نشانگر فاصله گرفتن نوحه از متن مذهبی و تقدس‌زدایی از نوحه است. ثانیاً همگرایی در بین نوحه‌های فارسی و ترکی در زمینه تقدس‌زدایی مشاهده شد.